Month stories 4

Τα ερπετά και τα αμφίβια ανήκουν στη μεγάλη ομοταξία των σπονδυλωτών ζώων. To ενδιαφέρον για την κατοχή και ανατροφή αυτών των ζώων στο σπίτι έχει μεγαλώσει πολύ τα τελευταία χρόνια και εν μέρει έχει σχέση με την αλλαγή του τρόπου ζωής των ανθρώπων. Κα8ώς τα νοικοκυριά αναπτύσσονται σε μικρότερους χώρους και όλο και περισσότεροι άνθρωποι ζουν σε αστικές περιοχές, οι επιλογές κατάλληλων κατοικίδιων περιορίστηκαν.

Για παράδειγμα, η απαιτητική φροντίδα ενός σκύλου και το γεγονός ότι η ζωή στην πόλη δεν είναι ιδανική για ένα τέτοιο ζώο σημαίνει ότι κάποιος που μένει μόνος του μπορεί να μη νιώθει ικανός να συντηρήσει ένα τέτοιο κατοικίδιο. Από την άλλη μεριά, οι γάτες, που είναι περισσότερο ανεξάρτητες, διατρέχουν τον κίνδυνο ατυχήματος στους δρόμους, ιδιαίτερα εάν βρίσκονται σε αστικές περιοχές. Ακόμα και τα πουλιά συγκαταλέγονται στα κατοικίδια που χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα, ενώ τα μικρά θηλαστικά μπορεί να χρειάζονται λιγότερη φροντίδα, έχουν όμως μειονέκτημα ότι ζουν λίγο.

ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΕΧΕΤΕ ΕΡΠΕΤΑ ΚΑΙ ΑΜΦΙΒΙΑ 

Σε έναν κόσμο που τείνει σε μία όλο και μεγαλύτερη ομοιομορφία, η παράξενη και εξωτική εμφάνιση μερικών πλασμάτων αυτής της κατηγορίας είναι δελεαστική για πολλούς ανθρώπους και η επιλογή τους σαν κατοικίδια παρουσιάζει αρκετά πλεονεκτήματα. Μερικά είδη μπορεί να εξημερωθούν πλήρως και η φροντίδα τους είναι αρκετά απλή.

Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα —όπως με τα φίδια και τους φρύνους— επειδή η παροχή τροφής δεν υφίσταται σε καθημερινή βάση για την αποφυγή παχυσαρκίας, η φροντίδα τους κατά τη διάρκεια των διακοπών σας δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες.

Μερικά ερπετά —όπως οι χελώνες— έχουν διάρκεια ζωής μεγαλύτερη από αυτήν των ανθρώπων, κι εάνζουν κάτω από καλές συνθήκες, δεν πρόκειται να αρρωστήσουν.

Δεν απαιτούν εμβολιασμούς και το συνολικό κόστος της φροντίδας τους είναι μικρότερο από ότι των άλλων κατοικίδιων, όπως του σκύλου ή της γάτας. Επίσης, μπορείτε να αναπαράγετε επιτυχώς πολλά από τα είδη ερπετών και αμφιβίων.

To σπίτι των ερπετών ή των αμφιβίων (ζωοτροφείο) συνήθως είναι σε ένα κεντρικό σημείο στο δωμάτιο, γιατί χρειάζονται αρκετό φυσικό φωτισμό για να διατηρηθούν υγιή.

Ο φωτισμός βοηθάει όμως και τα φυτά του ζωοτροφείου να αναπτυχθούν, με αποτέλεσμα όλο το σύστημα να είναι πολύ ελκυστικό.

Είναι σημαντικό να διαλέξετε τα κατοικίδιά σας πολύ προσεκτικά, γιατί κάποια χρειάζονται τροπικό περιβάλλον και φυτά στο ζωοτροφείο τους, ενώ άλλα μπορεί να προέρχονται από περισσότερο εύκρατες περιοχές ή ερήμους και ίσως να καταστρέψουν το τροπικό περιβάλλον του ζωοτροφείου.

ΔΙΑΛΕΓΟΝΤΑΣ ΤΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΕΙΔΗ

Για να μπορέσετε να φροντίσετε σωστά ένα ερπετό ή ένα αμφίβιο, πρέπει να κατανοήσετε τις περιβαλλοντολογικές του ανάγκες.

Για παράδειγμα, η μεσογειακή χελώνα (Testudo graeca) μπορεί να ζήσει έξω σε εύκρατες περιοχές, όταν ο καιρός είναι ζεστός και έχει ήλιο.

Αντίθετα, ένα τροπικό είδος, όπως η χελώνα λεοπάρδαλη [Geochelonepardalis), είναι πολύ ευαίσθητο στο κρύο και γι’ αυτό διατηρείται σε εσωτερικό χώρο. Γενικά, οι χελώνες είναι ζώα που μπορούν να εξημερωθούν και τους αρέσει να έρχονται σε επαφή με τους ιδιοκτήτες τους. Φαίνεται ότι μπορούν να διακρίνουν διαφορετικούς ανθρώπους και, όπως άλλα ζώα που ζουν πολλά χρόνια, δείχνουν να έχουν μνήμη.

Σχετικά με την εμφάνιση, οι σαύρες είναι εκείνα τα ερπετά που έχουν να επιδείξουν τη μεγαλύτερη ποικιλομορφία από όλα τα άλλα είδη της κατηγορίας.

Υπάρχουν κάποια είδη που θυμίζουν σύγχρονους μίνι δεινόσαυρους και κάποια που έχουν πολύ έντονα χρώματα. Υπάρχουν σαύρες, όπως η πράσινη ιγκουάνα [Iguana iquana), που μπορούν να γίνουν πολύ ήμερες. Εάν μάλιστα αποκτήσετε μία απ’ αυτές τις σαύρες από μικρή, μπορείτε να τη βγάζετε και εκτός σπιτιού τις ζεστές μέρες, χρησιμοποιώντας ειδικό λουράκι.

Όσον αφορά τα φίδια, οι άνθρωποι συνήθως ή γοητεύονται απ’ αυτά ή τα απεχθάνονται. Τα τελευταία χρόνια, το ενδιαφέρον γι’ αυτά τα ζώα αυξήθηκε, κυρίως γιατί πλέον πολλά είδη μπορούν να αναπαραχθούν σε συνθήκες αιχμαλωσίας.

Πολλά αμφίβια μπορούν επίσης να αναπαραχθούν εύκολα, και μία γέννα μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την παραγωγή μεγάλου αριθμού μικρών ζώων. Η δυνατότητα άμεσης επαφής των αμφιβίων με νερό στο ζωοτροφείο είναι ζωτικής σημασίας, γιατί το δέρμα τους αφυδατώνεται χωρίς αυτό. Και παρόλο που η αναπαραγωγή τους είναι στενά συνδεδεμένη με την παρουσία νερού στο χώρο που ζουν, λίγα είδη επιβιώνουν αποκλειστικά μέσα σε αυτό.

Για παράδειγμα, οι βάτραχοι των δέντρων περνούν την περισσότερη ώρα τους σκαρφαλώνοντας σε διάφορα σημεία που έχετε τοποθετήσει γι’ αυτό το λόγο στο ζωοτροφείο.

Κάποια αμφίβια —και ειδικά οι φρύνοι— μπορούν να εξημερωθούν και να τρέφονται από το χέρι σας. Αν και υπάρχει η άποψη ότι, όταν πιάσετε τα εξογκώματα κάποιων απ’ αυτά τα ζώα, μπορεί να κολλήσετε και εσείς, δεν υπάρχει τέτοια περίπτωση.

Ωστόσο, μερικοί έντονα χρωματισμένοι βάτραχοι, όπως ο βάτραχος με τα δηλητηριώδη βέλη, μπορεί να είναι πιο επικίνδυνοι, αφού τα έντονα χρώματα στο δέρμα τους προειδοποιούν για τοξικές εγκρίσεις. Προληπτικά, θα πρέπει να φοράτε γάντια όταν πιάνετε αυτά τα ζώα. To ίδιο πρέπει να κάνετε και με κάποιες άλλες κατηγορίες αμφιβίων, όπως οι σαλαμάνδρες και τα σαλαμανδροειδή, αν και δε χρειάζεται συνήθως να έρχεστε σε επαφή μαζί τους.

Επιλογή και αγορά

Όλα τα αμφίβια είναι αρκετά μικρά —χωρίς το νερό να υποστηρίζει το βάρος τους, θα ήταν δύσκολο να αναπνεύσουν στην ξηρά—, ενώ τα ερπετά ποικίλλουν σημαντικά σε μέγεθος. Πριν επιλέξετε κάποιο είδος, θα πρέπει να ξέρετε το μέγεθος που θα έχει σαν ενήλικο.

Για παράδειγμα, ενώ ένα ενήλικο γκέκο δεν ξεπερνάει τα 30 εκατοστά, ένα μικρό πράσινο ιγκουάνα μπορεί να φθάσει τα 1,2 μέτρα μέσα σε δύο ή τρία χρόνια.

Στην τελευταία περίπτωση, η παροχή κατάλληλου ζωοτροφείου μπορεί να είναι δύσκολη και πολυέξοδη.

ΕΚΤΡΕΦΟΜΕΝΑ ΕΙΔΗ

Τα πράσινα ιγκουάνα είναι από τα αυξανόμενα σε αριθμό είδη που εκτρέφονται στις χώρες καταγωγής τους. Οι ντόπιοι εκτρέφουν τις σαύρες και προφυλάσσουν τα αυγά τους (μετά την αναπαραγωγή) σε περιοχές ασφαλείς από αρπακτικά. Κάποια από τα εκκολαπτόμενα μικρά αφήνονται ελεύθερα, ενώ άλλα πωλούνται για τροφή ή ως κατοικίδια. Αυτό το σύστημα προστατεύει τους κατοίκους αλλά και τα ζώα.

Οι κανόνες που διέπουν το διεθνές εμπόριο αυτών των ζώων υπάγονται στη Σύμβαση Διεθνούς Εμπορίου για τα Απειλούμενα Είδη (CITES), η οποία επιβάλλει αυστηρούς κανόνες για τη συντήρηση και την ευημερία των ζώων αυτών. Έρευνες που διεξάγονται στην ύπαιθρο σχετικά με αυτά τα είδη χρησιμοποιούνται για την προστασία τους από τυχόν εξαφάνιση λόγω εμπορίας. Σε τοπικό επίπεδο, ποτέ μην αγοράσετε ένα ερπετό ή ένα αμφίβιο εάν δεν είσαστε σίγουροι ότι είναι νόμιμο.

ΠΩΣ ΝΑ ΞΕΚΙΝΗΣΕΤΕ

Εάν δεν έχετε εμπειρία από την κατοχή ερπετών και αμφιβίων, είναι προτιμότερο να αγοράσετε είδη που έχουν ανατραφεί σε συνθήκες αιχμαλωσίας.

Τα είδη αυτά είναι ακριβότερα από τα εισαγόμενα, αλλά έχετε το πλεονέκτημα ότι ανατρέφονται ευκολότερα και ότι ξέρετε την ηλικία τους.

Δε θα χρειαστεί να τα εξοικειώσετε με νέο είδος διατροφής, ούτε να ανησυχείτε για παράσιτα (πρόβλημα που μπορεί να συναντήστε στα εισαγόμενα είδη). Τα παράσιτα προκαλούν απώλεια της όρεξης των ζώων, με αποτέλεσμα να χάνουν την καλή φυσική τους κατάσταση και να είναι πιο ευπαθή σε ασθένειες.

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ

Πριν αγοράσετε ένα ερπετό ή ένα αμφίβιο, πρέπει να μάθετε για τις διατροφικές του συνήθειες. Για παράδειγμα, πολλοί άνθρωποι θα ήθελαν να έχουν φίδια —τα οποία είναι εντυπωσιακά ερπετά—, αλλά απεχθάνονται την ιδέα ότι πρέπει να τα ταΐζουν με νεκρά ποντίκια ή αρουραίους (παρόλο που πλέον είναι δυνατό να αγοράσετε ειδικά λουκάνικα για φίδια, ώστε η διατροφή τους να μην αποτελεί μειονέκτημα για την αγορά τους).

Οι διαθέσιμες δίαιτες απλούστευσαν πολύ τη συντήρηση πολλών ειδών χελώνας, τα αμφίβια όμως χρειάζονται ζωντανή τροφή, όπως γρύλους (αυτοί είναι διαθέσιμοι σε ειδικά μαγαζιά, που θα βρείτε σε εξειδικευμένα περιοδικά). Μερικές σαύρες είναι φυτοφάγες, ενώ άλλες τρώνε και έντομα.

Η δυσάρεστη οσμή λόγω των διατροφικών τους συνηθειών μπορεί να είναι ένα πρόβλημα που θα αντιμετωπίσουμε με αυτά τα κατοικίδια. Γι’ αυτό το λόγο ας καθαρίζετε το ζωοτροφείο τους καθημερινά.

Τι να κοιτάξετε σε ένα υγιές ερπετό ή αμφίβιο

Τα μάτια πρέπει να είναι λαμπερά και όχι πρησμένα (στα φίδια τα μάτια θαμπώνουν πριν την αλλαγή δέρματος.

Τα ρουθούνια πρέπει να είναι καθαρά και το στόμα να μη μυρίζει άσχημα.

Αυτές είναι ενδείξεις μόλυνσης. 

Υπάρχουν εξειδικευμένες αγορές που προσφέρουν ερπετά και αμφίβια για πώληση, καθώς και όλο τον εξοπλισμό και την τροφή που τους χρειάζεται για να είναι υγιή και ευχαριστημένα (δείτε σε εξειδικευμένα περιοδικά διευθύνσεις και ονόματα].

Αρχικά, πηγαίνετε σε εκθέσεις ερπετών και αμφιβίων, ώστε να δείτε πώς φροντίζουν αυτά τα ζώα.

Καλός φωτισμός, καθαρό περιβάλλον και προσεγμένες ετικέτες στα ζωοτροφεία είναι καλές προϋποθέσεις (για την αγορά ζώου από το κατάστημα/έκθεση).

Ρωτήστε γι’ αυτά που σας ενδιαφέρουν, ιδιαίτερα για τον τόπο καταγωγής τους, για το πόσο καιρό βρίσκονται στις αποθήκες και για το αν τρέφονται.

Αυτά είναι πολύ σημαντικά για κάποια φίδια, όπως ο Βασιλικός πύθωνας (Python regius) και οι σαύρες (που ανήκουν στο γένος varanus), τα οποία περνούν περιόδους κατά τις οποίες δεν τρώνε.

Εάν ενδιαφέρεστε σοβαρά για κάποιο ερπετό, ζητήστε να το εξετάσετε από κοντά. θα έχετε τη δυνατότητα να ελέγξετε την κατάστασή του και να διαπιστώσετε εάν έχει εξωτερικά παράσιτα ή σημάδια από πληγές, τις οποίες δε θα παρατηρούσατε αλλιώς.

Για παράδειγμα, τα φίδια υποφέρουν μερικές φορές από εγκαύματα που προκλήθηκαν από την επαφή με λάθος τοποθετημένα στο ζωοτροφείο θερμαντικά στοιχεία.

Αυτά τα εγκαύματα μπορεί να μετατραπούν, μετά από βακτηριακή μόλυνση, σε έλκη.

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΦΥΛΟΥ

Εάν σκοπεύετε να αναπαράγετε τα ερπετά ή αμφίβιά σας, πρέπει να καθορίσετε το φύλο τους. Τα αμφίβια δεν πρέπει να έρχονται σε άμεση επαφή με εσάς λόγω του ευαίσθητου δέρματός τους.

Γι’ αυτό, όταν θέλετε να τα εξετάσετε από την κάτω πλευρά τους, μεταφέρετε τα σε ένα διαφανές πλαστικό δοχείο.

Έτσι μπορείτε να ξεχωρίσετε σε ποιο φύλο ανήκουν κάποιες σαύρες, όπως τα γκέκο.

Ο προσδιορισμός του φύλου στις χελώνες είναι εύκολος, αλλά σε ορισμένα είδη σαύρας και στα φίδια ο διαχωρισμός αυτός είναι δύσκολος και χρειάζεται χειρουργική επέμβαση από κάποιον ειδικό.